Asset Publisher Asset Publisher

Historia toruńskiej Dyrekcji Lasów

Dyrekcja Lasów Państwowych w Toruniu została powołana do życia 1 lutego 1925 roku, obejmując, uprzednio należące do dóbr byłej dzielnicy pruskiej, lasy pomorskie.

Jednocześnie utworzono na terenie Polski dziewięć innych dyrekcji lasów państwowych (m.in. w Bydgoszczy). Toruńska Dyrekcja Lasów Państwowych należy zatem do najstarszych dalej istniejących dyrekcji w Polsce. Zaraz po utworzeniu jej powierzchnia wynosiła 184 tys. ha, na których funkcjonowało 35 nadleśnictw. Obejmowała następujące powiaty: brodnicki, chełmiński, działdowski, gniewski, grudziądzki, kartuski, kościerski, lubawski, pucki, starogardzki, tczewski, toruński (bez Nieszawki), wąbrzeski i wejherowski. W 1932 roku, po likwidacji dyrekcji w Bydgoszczy, do terenu Dyrekcji Lasów Państwowych w Toruniu włączono 19 nadleśnictw, głównie z kompleksu Borów Tucholskich, wskutek czego jej powierzchnia wzrosła do 400 tys. ha (54 nadleśnictwa, 319 leśnictw). W okresie przedwojennym, na skutek zmian organizacyjnych, kilkukrotnie zmieniał się zasięg terytorialny dyrekcji. W 1936 roku przekształcono ją w Okręg Pomorski z siedzibą Dyrekcji Lasów Państwowych w Toruniu.

Na przestrzeni lat systematycznie zwiększała się powierzchnia terenów leśnych dyrekcji, głównie w wyniku zalesiania gruntów porolnych i nieużytków.

Po wybuchu II wojny światowej obszary dyrekcji znalazły się pod okupacją hitlerowską. Zarząd nad nimi przejęły najpierw władze wojskowe, a potem niemiecka administracja cywilna, prowadząc przez cały okres wojny rabunkową gospodarkę. Spowodowało to całkowite lub częściowe zniszczenie, wskutek wyrębów, ponad 41 tys. ha lasów. Czas II wojny światowej był wielką próbą patriotyzmu i solidarności społecznej. Dla wielu ludzi las stał się miejscem schronienia i organizacji skutecznego oporu narodu polskiego, a sami leśnicy poważną przeszkodą w zaborczych planach okupantów. Ci leśnicy – jako jednolita, umundurowana, dobrze wykształcona grupa zawodowa – ludzie głębokiego patriotyzmu, traktowani byli zarówno przez Niemców, jak i Sowietów ze szczególną bezwzględnością. Tylko na terenie zarządzanym dzisiaj przez Regionalną Dyrekcję Lasów Państwowych w Toruniu zginęło w latach 1939-1956 co najmniej 148 leśników i 131 robotników leśnych oraz 32 członków ich rodzin. Jest w tej grupie jeden z dyrektorów – Teofil Lorkiewicz, który zginął w Powstaniu Warszawskim w 1944 r., jest 19 nadleśniczych, 96 leśniczych i podleśniczych oraz 22 gajowych. Wojna i okupacja spowodowały ogromny wyłom w kadrach nadzorujących lasy polskie w naszym regionie. Potrzeba było dziesiątków powojennych lat, które zresztą łatwe dla leśników nie były, by odbudować dobrze wykształcone kadry Lasów Państwowych.

Po wyzwoleniu spod okupacji niemieckiej, w lutym 1945 roku, przybyła do Torunia grupa operacyjna, kierowana przez Mieczysława Niezabitowskiego – pełnomocnika rządu ds. leśnych, której zadaniem była organizacja administracji leśnej poprzez odtworzenie Dyrekcji Lasów Państwowych w Toruniu i jej nadleśnictw. W okresie powojennym dyrekcja przechodziła kolejne przekształcenia, zmieniał się jej zasięg terytorialny, zmieniała się powierzchnia i liczba nadleśnictw. Zmieniała się także kilkakrotnie nazwa dyrekcji oraz jej funkcja w zarządzaniu państwowymi lasami. Ostatnia zmiana organizacyjna nastąpiła w 1991 roku, kiedy to – na mocy ustawy o lasach z dnia 28 września 1991 r. – przekształcono Okręgowy Zarząd Lasów Państwowych w Regionalną Dyrekcję Lasów Państwowych w Toruniu.

Na przestrzeni lat systematycznie zwiększała się powierzchnia terenów leśnych dyrekcji, głównie w wyniku zalesiania gruntów porolnych i nieużytków. W okresie od 1947 do 1994 roku zalesiono ponad 96,6 tys. ha tych gruntów. Po 1995 roku – kolejne 2,5 tys. ha, które przekazane zostały nadleśnictwom przez ówczesną Agencję Własności Rolnej Skarbu Państwa. Zaczęto zalesiać również grunty własne nadleśnictw nieprzydatne rolniczo. Dzięki takim działaniom powierzchnia leśna dyrekcji rośnie i wynosi obecnie 432,9 tys. ha.