O okolicznościach tego historycznego wydarzenia pisze Lucyna Pomerenke („Życie Lasów Kujawsko-Pomorskich’’, biuletyn RDLP w Toruniu 1(94) 2020). Wiadomo bowiem, że pojęcie „Dyrekcja Lasów Państwowych w Toruniu” pojawiło się wcześniej, już w 1920 r., gdy lasy państwowe podlegały wojewodzie, a „dyrekcja” była komórką organizacyjną urzędu wojewódzkiego i pod względem formalno-prawnym zdecydowanie odbiegała od wprowadzonego wkrótce (1925 r.) nowego, aktualnego do dziś modelu leśnictwa polskiego.

Lasy państwowe na Pomorzu zostały przejęte od władz niemieckich przez administrację polską w 1920 roku. W rzeczywistości jednak w wielu przypadkach formalnego przekazywania nie było, gdyż urzędnicy niemieccy wyjechali wraz z wojskiem pozostawiając zarówno lasy jak i budynki częściowo zdewastowane. Przed organizującą się polską administracją leśną stanęło niełatwe zadanie skompletowania fachowego personelu i przystąpienia do porządkowania lasów oraz zalesienia obszarów po wyrąbanym lesie.

Początki Dyrekcji Lasów Państwowych w Toruniu wiążą się ściśle z dziejami Pomorskiego Urzędu Wojewódzkiego w Toruniu

Rozporządzenie Rady Ministrów z 16 stycznia 1925 roku o „utworzeniu dyrekcji lasów państwowych” (Dz. U. RP nr 9) ostatecznie scaliło lasy pomorskie z resztą kraju. Utworzono wówczas 10 samodzielnych dyrekcji lasów państwowych, w tym
w Bydgoszczy i w Toruniu. Zostały one wyodrębnione ze struktur urzędów wojewódzkich i jako tzw. jednostki niezespolone uzyskały odrębność organizacyjną i gospodarczą (Dz. U. RP nr 119 - Rozporządzenie Prezydenta RP z 30 grudnia 1924 r.).

Dyrekcja Toruńska obejmowała powiaty: brodnicki, chełmiński, działdowski, gniewski, grudziądzki, kartuski, kościerzyński, lubawski, pucki, starogrodzki, tczewski, toruński (bez Nieszawki), wąbrzeski i wejherowski. Dyrekcji Bydgoskiej przypadły powiaty: bydgoski, inowrocławski, szubiński, wyrzyski, świecki, tucholski, część pow. chodzieskiego i żnińskiego, Nieszawkę z pow. toruńskiego oraz część powiatów chojnickiego i sępoleńskiego.

Pierwszym Dyrektorem tak zreorganizowanej i usamodzielnionej Dyrekcji Lasów Państwowych w Toruniu został Teofil Lorkiewicz. Postać wybitna i niezwykle zasłużona dla leśnictwa polskiego. Urodził się 1 marca 1885 r. w Pobiedziskach pod Poznaniem, w rodzinie mieszczańskiej jako syn Juliana i Anny z domu Kuczyk. Dyrekcją Toruńską kierował w latach 1925-1932 r.

Stan posiadania Dyrekcji Lasów Państwowych w Toruniu zmieniał się. W 1929 r. ogólny obszar lasów Dyrekcji wynosił 185 031 ha, w tym powierzchni nieleśnej 28 661 ha. Podlegało jej już 35 nadleśnictw oraz samodzielny Zarząd Łąk Państwowych z siedzibą w Czersku Pomorskim, przejęty od Wydziału Domen Pomorskiego Urzędu Wojewódzkiego w 1928 r. Dyrekcja Lasów Państwowych w Toruniu przystąpiła ponadto w 1928 roku do budowy nowego gmachu
z przeznaczeniem na swoją siedzibę. W 1932 r. zlikwidowano Dyrekcję Lasów Państwowych
w Bydgoszczy (Dz.U.RP nr 64 z 1932 r.). W wyniku tej reorganizacji powierzchnia Dyrekcji Lasów Państwowych w Toruniu zwiększyła się do 400 tys. ha,
Dotychczasowy dyrektor dyrekcji bydgoskiej Józef Zagórski przeszedł na to stanowisko do Torunia.

Budowa gmachu Dyrekcji Lasów Państwowych w Toruniu (1928-1930)

W rozpisanym przez Dyrekcję Lasów konkursie, zwyciężył projekt szkicowy przedłożony przez architekta Kazimierza Ulatowskiego (1884 - 1975), ówczesnego naczelnika Wydziału Budowlanego Magistratu miasta Torunia. Prace rzeźbiarskie, to jest wykonanie rzeźb niedźwiedzi strzegących  wejścia do budynku Dyrekcji Lasów przy ul. Mickiewicza 9, powierzono artyście rzeźbiarzowi Ignacemu Zelkowi (1894 - 1961) z Torunia. W swej pracy artystycznej specjalizował się głównie w rzeźbie o tematyce religijnej, którą wykonywał dla wielu kościołów na Pomorzu. Artysta jest autorem dwóch niedźwiedzi oraz godła Państwa Polskiego, stylizowanego w dziesiątkę rzymską dla upamiętnienia 10-lecia niepodległości Państwa.

1 września 1939 r. leśnicy włączyli się do walki z okupantem i podjęli się realizacji zadań przyjętych w ramach PWL. Wielu leśników wykładowców i absolwentów kursów Przysposobienia Wojskowego było w późniejszym okresie doskonałymi dowódcami i żołnierzami oddziałów partyzanckich. Wielu też przypłaciło swoje zaangażowanie w sprawę obrony Ojczyzny ofiarą najwyższą – życiem.

Stan lasów po zakończeniu II wojny światowej

Podczas II wojny światowej lasy regionu znalazły się pod kontrolą okupanta, co miało negatywny wpływ na ich stan i gospodarkę. Po zakończeniu wojny, Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Toruniu musiała odbudować zniszczone zasoby leśne i przywrócić normalne funkcjonowanie. Druga wojna światowa zadała lasom Polski, w tym Pomorza i Kujaw, tak znaczne szkody, że przywrócenie ich produktywności wymagało ogromnych wysiłków. Dopiero w końcu 1945 r. leśnicy powrócili do swej przedwojennej siedziby przy ul. Mickiewicza 9.

W ciągu ostatnich dwóch dekad dyrekcja kontynuowała swoją misję ochrony i zrównoważonego zarządzania lasami, dostosowując się do zmieniających się warunków środowiskowych, technologicznych i społeczno-gospodarczych. Wprowadzono nowe technologie, inwestycje
w ochronę przyrody oraz programy edukacyjne dla społeczności lokalnych.

Podsumowanie

Przez ostatnie dwie dekady skupiliśmy się na realizacji naszej misji: zarządzaniu lasami
w sposób zrównoważony, dbając o ich ochronę, rozwój i społeczną odpowiedzialność. Nasze działania obejmowały szeroki zakres inicjatyw i projektów, których celem było promowanie leśnictwa jako kluczowego elementu w ochronie środowiska i zrównoważonego rozwoju. Wdrażaliśmy innowacyjne praktyki zarządzania leśnego, które uwzględniają ochronę różnorodności biologicznej, zrównoważony rozwój ekonomiczny i społeczną akceptację. Przyczyniliśmy się do utworzenia nowych obszarów chronionych, zachowując unikalne ekosystemy i gatunki leśne oraz prowadząc działania mające na celu ochronę zagrożonych gatunków. Aktywnie angażowaliśmy społeczność lokalną i szkolną poprzez programy edukacyjne, szkolenia i kampanie informacyjne, promując świadomość ekologiczną i znaczenie ochrony lasów. Prowadziliśmy badania i działania zapobiegawcze mające na celu kontrolę szkodników i chorób leśnych, minimalizując straty w drzewostanach. Inwestowaliśmy
w modernizację infrastruktury leśnej, w tym dróg leśnych, obiektów turystycznych i systemów monitoringu, zapewniając lepsze warunki pracy oraz bezpieczeństwo użytkowników lasu.

Patrząc w przyszłość, z determinacją podejmujemy wyzwania, które stoją przed nami. Niech ta rocznica będzie okazją do refleksji nad przeszłością, celebracji naszych osiągnięć oraz inspiracją do jeszcze większych wysiłków w przyszłości.

Dziękujemy wszystkim naszym pracownikom, byłym i obecnym, za ich wkład i oddanie. Dziękujemy również naszym partnerom, instytucjom oraz społecznościom lokalnym za wsparcie i zaufanie, jakim nas obdarzyli przez te wszystkie lata.

Źródła:

1. „Życie Lasów Kujawsko-Pomorskich’’, biuletyn RDLP w Toruniu 1(94) 2020

2. ,, Z dziejów Dyrekcji Lasów Państwowych w Toruniu 1925-2010'', Polskie Towarzystwo Leśne Oddział, Oddział w Toruniu, Toruń 2010 r.