Asset Publisher Asset Publisher

ŚWIERKI ZAGROŻONE - KORNIK DRUKARZ OPUŚCIŁ ZIMOWISKA

Kornik drukarz, jeden z najgroźniejszych szkodników drzew leśnych rozpoczął właśnie wiosenną aktywność. Leśnicy zaobserwowali ten niezbyt pocieszający fakt, dzięki wystawionym w lesie pułapkom feromonowym.

      W mijających miesiącach o korniku drukarzu jest dosyć głośno w różnego rodzaju mediach ogólnokrajowych. Dzieje się to za sprawą gradacji tego chrząszcza w Puszczy Białowieskiej. Jednak faktem jest, że w minionym stuleciu w wielu krajach europejskich nastąpiło wyraźne zmniejszenie powierzchni zajmowanej przez drzewostany świerkowe. Dotyczy to monokultur świerkowych, które nawiedzane były przez drukarza – gatunek kornika występujący w sprzyjających warunkach w ogromnych ilościach. Takie okresowe, bardzo liczne wystąpienie drukarza nazywane jest gradacją. Powtarzające się gradacje powodują z reguły dotkliwe szkody, głównie gospodarcze polegające na niekiedy całkowitej eliminacji części drzewostanów.

  
Pojemnik pułapki feromonowej ze schwytanymi drukarzami - leśnictwo Wysoki Most, czerwiec 2015 r. (fot. P. Kaczorowski)

      W Nadleśnictwie Miradz kornik drukarz od czasu do czasu także pojawia się nieco liczniej. Jako gatunek związany ze świerkiem na Kujawach nie stanowi aż takiego zagrożenia dla stabilności lasu jak np. w ogromnych powierzchniowo monokulturach górskich świerczyn, na Pomorzu czy we wschodniej Polsce. Drzewostany z panującym świerkiem stanowią w naszym nadleśnictwie zaledwie 1,54% stąd drukarz występuje wybitnie wyspowo. W 2015 roku leśnicy odnotowali tego szkodnika w leśnictwach Wysoki Most oraz Ostrowo.

    Aby ograniczyć liczebność korników najskuteczniejszą praktykowaną metodą jest wyszukiwanie i usuwanie drzew zasiedlonych z drzewostanów przed wylotem dorosłych chrząszczy, aby nie dopuścić do zaatakowania kolejnych świerków.

      Ponadto do walki z drukarzem oraz do monitorowania jego liczebności leśnicy wystawili pułapki feromonowe. Są to pionowe pułapki skrzyniowo-szczelinowe, w których umieszcza się feromon – w postaci ampułki emitującej zapach przypominający ten, który wydzielają korniki podczas okresu godowego. Pułapki zostały ulokowane ok. 30 m od ściany drzewostanów świerkowych tak aby wywabiały chrząszcze na zewnątrz świerczyn. W pobliżu zagrożonych miejsc pułapki zostały wystawione pod koniec marca, na krótko przed wylotem szkodników z miejsc zimowania. Zimują dorosłe chrząszcze zwykle w żerowiskach ale także w norach lub ściółce. W bieżącym roku leśniczowie poinformowali, że pierwsze drukarze zaobserwowali w pułapkach w dniu 1 kwietnia.

  
Odłowione chrząszcze drukarza w pojemniku pułapki skrzyniowo-szczelinowej (zbliżenie) - leśnictwo Wysoki Most, czerwiec 2015 r. (fot. P. Kaczorowski)

      Kornik drukarz uznawany jest za jednego z najgroźniejszych szkodników w lasach gospodarczych. Po odbyciu rójki chrząszcze zasiedlają głównie świerki osłabione – w przypadku Nadleśnictwa Miradz panujące susze i spadek poziomu wód gruntowych wpływa negatywnie na kondycje drzewostanów, w tym świerczyn. Drukarz jest bardzo żarłoczny, drąży chodniki macierzyste w korze i łyku gdzie składa jaja. Z jaj wylęgają się larwy, które żerując w łyku drążą z kolei chodniki larwalne. Larwy przepoczwarczają się pod korą, w wygryzionej tzw. kolebce poczwarkowej, proces ten trwa 2 – 3 tygodnie. Młode chrząszcze zanim wylecą na zewnątrz odbywają żer uzupełniający. W lipcu odbywają rójkę i jako II generacja w roku atakują kolejne drzewa.

      Liczne chodniki wygryzione w łyku w bardzo szybkim tempie powodują zamieranie świerka. Przy bardzo licznym obłożeniu drzewa przez korniki świerk zamiera zanim nastąpi przebarwienie igieł. Wówczas będąc pod takim drzewem wystarczy uderzyć z impetem w pień i chwilę poczekać na „deszcz" zielonych igieł. Zwykle jednak zaatakowane świerki zasychają stopniowo i wówczas można zaobserwować brązowiejące korony.

      W lasach chronionych jako rezerwaty lub znajdujących się w parkach narodowych kornik drukarz jest ważnym gatunkiem tzw. kluczowym, który zabijając świerki daje możliwości bytowania wielu różnym gatunkom organizmów. Należy tutaj m.in. dzięcioł trójpalczasty (gatunek wschodni oraz górski nie występujący w Nadleśnictwie Miradz), dla którego drukarz stanowi istotną bazę pokarmową. Ponadto w powstające po zamarłych świerkach luki wchodzą gatunki światłożądne a w powstałym martwym drewnie bytuje wiele gatunków owadów, często rzadkich i chronionych chrząszczy.

      W lasach gospodarczych leśnicy starają się utrzymać właściwą higienę lasu poprzez usuwanie drzew zasiedlonych oraz wykładanie pułapek, tak aby ograniczać populację opisywanego szkodnika co gwarantuje zachowaniu trwałości i ciągłości lasu.