W 2017 r. przedstawiciele Lafarge w Polsce i Lasów Państwowych z Nadleśnictwa Gołąbki podpisali umowę, w wyniku której rozpoczęto prace koncepcyjne, a następnie projektowe obejmujące instalację do odprowadzenia wody z terenu kopalni kruszywa. Wspólny projekt umożliwił odwodnienie wyrobiska Zakładu Górniczego Kujawy i jednoczesne nawadnianie terenów leśnych. Teraz nastąpiło uroczyste zwieńczenie tego projektu.

Zalążek projektu – 2017 r.

Latem 2017 Cementownia Kujawy Lafarge i  Nadleśnictwo Gołąbki podpisali umowę na realizację zadania, polegającego na wykorzystaniu wody przemysłowej z kopalni do nawadniania lasów. Pomysłodawcą całego przedsięwzięcia był Jacek Piskorski - leśniczy Leśnictwa Szczepanowo. Szczegółową koncepcję inicjatywy stworzył później Zdzisław Kapczyński, który niestety nie doczekał narodzin retencji wód z zakładu  górniczego.

Potrzeby, założenia i idea pomysłu

W związku z nasilającym się w Europie zjawiskiem deficytu wody i związaną z tym suszą, rośnie znaczenie przeciwdziałania niedoborom wody. Zmiany klimatyczne coraz częściej prowadzą do nagłych zjawisk pogodowych, w tym deszczy nawalnych. Projekt nawadniania na terenie Nadleśnictwa Gołąbki powstał jako odpowiedź na dwa zjawiska – suszę w lasach i nadmiar wody opadowej w wyrobisku kopalni kruszywa.

Leśnicy od ponad 20 lat podejmują starania, by zapewnić wodę w lasach i nie pozwolić jej odpłynąć. Do tej pory budowali zastawki, progi, spiętrzenia i zbiorniki retencyjne. Teraz, wspólnie z Lafarge, wejdą w nową erę ochrony przyrody i ludzi, dzięki której las zyska wodę.

Początkowo leśnicy zakładali, że wodę z kopalni wapnia, po wypompowaniu jej z kamieniołomu, będzie można rozprowadzać po lasach grawitacyjnie. Byłoby to możliwe, ale potrwałoby dłużej i kosztowałoby zapewne więcej, niż projekt, który ostatecznie został przyjęty do realizacji. Początkowo woda wypompowana z głębin poprowadzona została przez las systemem rur PCV o średnicy 350 mm. Są one umieszczone w ziemi. Ścieżkę wytyczono przeważnie po istniejących duktach Leśnictwa Szczepanowo, aby ograniczyć konieczność karczowania dużych powierzchni chaszczy i drzew. Następnie woda będzie rozprowadzana grawitacyjnie.

-Wspólnie znaleźliśmy obustronnie, korzystne rozwiązanie – woda z Zakładu Górniczego Kujawy Lafarge nawodni pałuckie lasy. Siedem lat przygotowań tego przedsięwzięcia doprowadziło do historycznego momentu – inauguracji procesu przepompowywania wody z wyrobisk górniczych do zbiorników retencyjnych, usytuowanych w lesie – podkreślił Jarosław Molendowski, dyrektor Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Toruniu.- Woda opadowa, która gromadzi się w wyrobisku, jest nieodzownym elementem górniczej codzienności – elementem jednak utrudniającym pracę i podnoszącym ryzyko wypadków. Dotychczas retencjonowana woda z wyrobiska była odprowadzana do rzeki Noteć – mówił Hubert Włodarski, Dyrektor Zakładu Górniczego Kujawy Lafarge.

- Można śmiało powiedzieć, że dostarczymy coś więcej, niż tylko wodę – dostarczymy życie w miejsca, w których wraz z utratą wody go zabrakło – dodał Dariusz Kośmider, Nadleśniczy Nadleśnictwa Gołąbki.

Lafarge w Polsce w ramach strategii zrównoważonego rozwoju realizuje projekty retencji wód odpadowych na wszystkich kopalniach i zakładach kruszywowych, maksymalizuje udział wody z recyklingu i dąży do obniżenia o 15% zużycia świeżej wody. Na bieżąco są rekultywowane wszystkie tereny poeksploatacyjne oraz realizowane plany zarządzania bioróżnorodnością na wszystkich kopalniach.

Rozmowy o wodzie i suszy - zwieńczenie

Dane dotyczące i suszy na Pałukach i parametrów wykonanego odwodnienia zostały przedstawione na specjalnej konferencji w Cementowni Lafarge. Mówiono także o spodziewanych efektach dla środowiska leśnego. Zostały przedstawione efektowne filmy dokumentujące przebieg budowy systemu nawadniania. Wręczono pamiątki osobom zaangażowanym w projekt na każdym z etapów.

Podczas konferencji, prezes zarządu Lafarge Polska Xavier Guesnu i Jarosław Molendowski Dyrektor RDLP w Toruniu, podpisali list intencyjny w sprawie dalszego współdziałania.

Na terenie kopalni został symbolicznie odkręcony przez notabli zawór uruchamiający małą retencję. Woda popłynęła do lasu, a uczestnicy wydarzenia zostali przewiezieni w autokarach do Szczepankowa, na Kacze Doły.