Asset Publisher Asset Publisher

Historia gmachu dyrekcji

W rozpisanym przez Dyrekcję Lasów Państwowych w Toruniu, w 1928 r. konkursie na projekt gmachu zwyciężył architekt Kazimierz Ulatowski (1884-1975), ówczesny naczelnik Wydziału Budowlanego Magistratu miasta Torunia. Projekt szkicowy jego autorstwa najbardziej przypadł do gustu komisji konkursowej.

Kazimierz Ulatowski w okresie międzywojennym wykonał szereg innych projektów budowlanych dla Torunia m.in. budynek ubezpieczalni na ul. Uniwersyteckiej i kościoła Chrystusa Króla przy ul. Kościuszki. W czerwcu 1939 r. przeszedł na emeryturę i wyjechał z Torunia do Poznania, gdzie już po zakończeniu II wojny światowej prowadził aktywną działalność dydaktyczną i publicystyczną.

 

"Echa Leśne", nr 6 z 1931 r. o nowej siedzibie Dyrekcji Lasów Państwowych w Toruniu pisały:

Gmach o kubaturze 16.350 m3 jest dwupiętrowy. W suterenach mieszczą się poza mieszkaniami dla woźnych, składnica materjałowa i archiwum. Parter zajmuje Wydział Finansowy, Kancelarja i Registratura. Na pierwszymi piętrze mieszczą się gabinety Dyrektora, Wicedyrektora oraz poczekalnie i Wydziały: Gospodarczy, Handlowy i Osobowo-Organizacyjny, aula, sala posiedzeń i muzeum przyrodnicze. Drugie piętro zajmują Inspektorowie oraz Wydziały Budownictwa i Komunikacji, Meljoracji i Urządzenia Lasów. W skrzydle bocznem mieszczą się mieszkania Wicedyrektora oraz 2 inspektorów.

 

Dzisiaj każdy mieszkaniec Torunia – dzięki charakterystycznym rzeźbom niedźwiedzi – wskaże siedzibę Dyrekcji Lasów Państwowych.

Gmach Dyrekcji Lasów Państwowych w Toruniu budowano przez dwa lata. Oddano go do użytku w październiku 1930 roku. W tym czasie trwały jeszcze prace rzeźbiarskie, którymi zajmował się znany rzeźbiarz Ignacy Zelek (1984-1961), absolwent Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, związany z Toruniem od 1920 roku do końca życia. W swojej pracy artystycznej specjalizował się on głównie w rzeźbie o tematyce religijnej, którą wykonywał dla wielu kościołów na Pomorzu. W Toruniu m.in. ołtarz Matki Boskiej w kościele Ojców Jezuitów.

  

Ignacy Zelek jest autorem dwóch niedźwiedzi strzegących wejścia do dyrekcji Lasów. Są one wykonane z bloków piaskowca kieleckiego. Symbolizują dziką, jednak stabilną naturę. Kojarzą się z siłą i potęgą. Chociaż nikt tego głośno nie mówi, zapewne i przedwojenna, i współczesna organizacja „Lasy Państwowe” chce podobnie kojarzyć się społeczeństwu.

Niedźwiedzie przed Dyrekcją LP wpisują się w najnowszą historię leśnictwa kujawsko-pomorskiego i miasta Torunia. Chyba każdy mieszkaniec grodu Kopernika bez trudu wskaże – dzięki tym charakterystycznym, niepowtarzalnym rzeźbom – siedzibę Dyrekcji Lasów Państwowych w swoim mieście.

Warto zwrócić uwagę na jeszcze jeden element ściany frontowej gmachu Dyrekcji. Nad drzwiami wejściowymi do budynku umieszczona jest płaskorzeźba orła – godła Państwa Polskiego. Orzeł był w tym miejscu już w 1930 r., jednak po agresji Niemiec na Polskę w 1939 r. został usunięty i zniszczony.

Po wojnie, prawdopodobnie w latach 50. przywrócono orła, jednak w zmienionym „socrealistycznym” kształcie i bez korony. Nie wiadomo kto był autorem projektu. Po 1989 roku dodano mu jeszcze koronę.

W 2019 roku, leśnicy, gospodarze obiektu, postanowili odtworzyć orła w kształcie przedwojennym. Jest to możliwe, gdyż  w archiwach zachował się rysunek oryginału. Widzimy na nim, że pierwotna postać orła była stylizowana na rzymską dziesiątkę, bo nawiązywała do X-lecia odzyskania przez Polskę niepodległości (1928 r.). Autorem projektu orła był sam Kazimierz Ulatowski, architekt i projektant całego gmachu. Warto o tym wspomnieć, bowiem czasami projekt orła przypisywano Ignacemu Zelkowi.

Prac odtworzeniowych podjął się dr. Stanisław Kośmiński z Wydziału Rzeźby Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. W 2020 roku, gdy Dyrekcja Lasów Państwowych w Toruniu obchodzi 95-rocznicę utworzenia, na portal gmachu powróci orzeł w historycznej postaci.